2025-ഓടെ യമുന നദിയെ ആളുകൾക്ക് കുളിപ്പിക്കുന്ന നിലവാരത്തിലേക്ക് ശുദ്ധീകരിക്കുമെന്ന് ഡൽഹി സർക്കാർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തതിനാൽ, കഴിഞ്ഞ അഞ്ച് വർഷത്തിനിടെ നദിയിലെ മലിനീകരണത്തിന്റെ അളവ് ഗണ്യമായി വർദ്ധിച്ചതായി പരിസ്ഥിതി വകുപ്പിന്റെ റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു. പല്ല(Palla) ഒഴികെ, ദേശീയ തലസ്ഥാനത്ത് പരിശോധനയ്‌ക്കായി ജല സാമ്പിൾ ശേഖരണത്തിന്റെ എല്ലാ സ്ഥലങ്ങളിലും ബയോളജിക്കൽ ഓക്സിജൻ ഡിമാൻഡിന്റെ (Biological Oxygen Demand, BOD) വാർഷിക ശരാശരി സാന്ദ്രത വർദ്ധിച്ചതായി റിപ്പോർട്ട് കാണിക്കുന്നു. BOD, ജലത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരം വിലയിരുത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്രധാന പാരാമീറ്ററാണ്, ഒരു ജലാശയത്തിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന ജൈവവസ്തുക്കളെ വിഘടിപ്പിക്കാൻ എയറോബിക് സൂക്ഷ്മാണുക്കൾക്ക് ആവശ്യമായ ഓക്സിജന്റെ അളവാണ് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. BOD അളവ് ലിറ്ററിന് 3 മില്ലിഗ്രാമിൽ താഴെയാണ് (mg/l) ഏറ്റവും നല്ലതായി കണക്കാക്കുന്നത്.
പരിസ്ഥിതി വകുപ്പിൽ നിന്ന് മറ്റു പ്രതികരണമൊന്നും ഉണ്ടായില്ല. ഡൽഹി മലിനീകരണ നിയന്ത്രണ സമിതി (DPCC) യമുന നദി ഡൽഹിയിൽ പ്രവേശിക്കുന്ന പല്ലയിൽ നദീജല സാമ്പിളുകൾ വസീറാബാദ്, ഐഎസ്ബിടി പാലം(ISBT Bridge), ഐടിഒ പാലം(ITO Bridge), നിസാമുദ്ദീൻ പാലം, ഓഖ്‌ല ബാരേജിലെ ആഗ്ര കനാൽ, ഓഖ്‌ല ബാരേജ്, അസ്ഗർപൂർ ഈ സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്ന് ശേഖരിച്ചു. DPCC ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത് പല്ലയിലെ വാർഷിക ശരാശരി BOD ലെവലിൽ കഴിഞ്ഞ അഞ്ച് വർഷമായി (2017 മുതൽ 2022 വരെ) വലിയ മാറ്റമൊന്നും ഉണ്ടായിട്ടില്ലെങ്കിലും വസീറാബാദിൽ ഇത് ഏകദേശം 3 mg/l നിന്ന് 9 mg/l ആയി വർദ്ധിച്ചു. ISBT ബ്രിഡ്ജിൽ BOD ലെവൽ ഏകദേശം 30 mg/l-ൽ നിന്ന് 50 mg/l ആയും ITO ബ്രിഡ്ജിൽ 22 mg/l-ൽ നിന്ന് 55 mg/l ആയും ഈ കാലയളവിൽ ഉയർന്നു. അതുപോലെ, BOD നില നിസാമുദ്ദീൻ പാലത്തിൽ 23 mg/l-ൽ നിന്ന് 60 mg/l ആയും ഓഖ്‌ല ബാരേജിലെ ആഗ്ര കനാലിൽ 26 mg/l-ൽ നിന്ന് 63 mg/l ആയും ഓഖ്‌ലയിൽ 26 mg/l-ൽ നിന്ന് 69 mg/l ആയും മോശമായി. ബാരേജ്, അസ്ഗർപൂരിൽ ഏകദേശം 30 mg/l മുതൽ 73 mg/l വരെ, ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നു.
BOD ലിറ്ററിന് 3 മില്ലിഗ്രാമിൽ കുറവാണെങ്കിൽ യമുന നദിയെ കുളിക്കാൻ യോഗ്യമാണെന്ന് കണക്കാക്കാം, കൂടാതെ ഡിസോൾവ്ഡ് ഓക്സിജൻ (DO) ലിറ്ററിന് 5 മില്ലിഗ്രാമിൽ കൂടുതലാണെങ്കിൽ ഉപയോഗ്യക്ഷമമാണ്. അനധികൃത കോളനികളിൽ നിന്നും ജുഗ്ഗി-ജോപ്രി ക്ലസ്റ്ററുകളിൽ നിന്നുമുള്ള ഉപയോഗശൂന്യമായ മലിനജലം, മലിനജല ശുദ്ധീകരണ പ്ലാന്റുകളിൽ നിന്നും (STP) സാധാരണ മലിനജല സംസ്കരണ പ്ലാന്റുകളിൽ നിന്നും പുറന്തള്ളുന്ന ശുദ്ധീകരിച്ച മലിനജലത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരമില്ലാത്തതാണ് യമുനയിലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള മലിനീകരണത്തിന് പിന്നിലെ പ്രധാന കാരണം. ഡൽഹിയിൽ പ്രതിദിനം 769 ദശലക്ഷം ഗാലൻ മലിനജലം ഉത്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു, നഗരത്തിലുടനീളമുള്ള 20 സ്ഥലങ്ങളിലായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന 35 എസ്ടിപികൾക്ക് 632 MGD വരെ മലിനജലം ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിയും കൂടാതെ അവയുടെ ശേഷിയുടെ 90 ശതമാനവും (570 MGD) ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു.
ഡൽഹി ജൽ ബോർഡ് (DJB) പുതിയ എസ്ടിപി(STP)കൾ നിർമ്മിക്കുകയും നിലവിലുള്ളവ നിശ്ചിത മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കുന്നതിനായി പുനരധിവസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. സർക്കാർ കണക്കുകൾ പ്രകാരം 2023 ഡിസംബറോടെ പുതിയ മാനദണ്ഡങ്ങൾ അനുസരിച്ച് 925.5 എംജിഡി മലിനജലം ശുദ്ധീകരിക്കാൻ ഡിജെബിക്ക് കഴിയും. 1,799 അനധികൃത കോളനികളിൽ 725 എണ്ണം മലിനജലം നേരിട്ട് യമുനയിലേക്ക് വീഴുന്നത് തടയാൻ മലിനജല ശൃംഖലയുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. തലസ്ഥാനത്തെ 630 ജുഗ്ഗി-ജോപ്രി ക്ലസ്റ്ററുകളെ മലിനജല ശൃംഖലയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പ്രവൃത്തി ഈ വർഷം അവസാനത്തോടെ പൂർത്തിയാകും. ഗാർഹിക മലിനജലവും വ്യാവസായിക മാലിന്യങ്ങളും വഹിക്കുന്ന ഇരുപത്തിരണ്ട് ഡ്രെയിനുകൾ വസീറാബാദിനും ഓഖ്‌ലയ്ക്കും ഇടയിൽ യമുനയിൽ പതിക്കുന്നു. 22 കിലോമീറ്റർ ദൈർഘ്യം നദിയുടെ നീളത്തിന്റെ രണ്ട് ശതമാനത്തിൽ താഴെയാണെങ്കിലും, നദിയിലെ മലിനീകരണത്തിന്റെ 80 ശതമാനവും ഇത് വഹിക്കുന്നു. നദിയെ കുളിക്കാനുള്ള നിലവാരത്തിലേക്ക് ശുദ്ധീകരിക്കാൻ മിനിമം പാരിസ്ഥിതിക ഒഴുക്ക് ആവശ്യമാണെങ്കിലും, എല്ലാ ഗാർഹിക മലിനജലവും വ്യാവസായിക മാലിന്യങ്ങളും സംസ്കരിച്ച് ഇൻ-സിറ്റു ടെക്നിക്കുകൾ ഉപയോഗിച്ച് കൂടുതൽ വൃത്തിയാക്കുന്നത് മലിനീകരണ തോത് ഗണ്യമായി കുറയ്ക്കാൻ സഹായിക്കുമെന്ന് പ്രശസ്ത പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകൻ മനോജ് മിശ്ര അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.
ബന്ധപ്പെട്ട വാർത്തകൾ: Delhi Air Pollution: അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരുമായി ചർച്ച നടത്തി
പരിസ്ഥിതിയും ജീവിതശൈലിയും എന്ന വിഭാഗത്തിൽ കൂടുതൽ വായിക്കാൻ, malayalam.krishijagran.com എന്ന വെബ്‌സൈറ്റിൽ ലോഗിൻ ചെയ്‌ത് 'Environment & Lifestyle'ൽ ക്ലിക്ക് ചെയ്യുക. ഞങ്ങളുടെ വായനക്കാരുമായി പങ്കിടാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഇത്തരത്തിലുള്ള വിവരങ്ങൾ അറിയാമെങ്കിൽ, അത് malayalam@krishijagran.com എന്ന വിലാസത്തിൽ ഇമെയിൽ ചെയ്യുക.