റിസർവ്വ് ബാങ്ക് ആവിഷ്കരിച്ച ഇന്ത്യയുടെ ഡിജിറ്റൽ റുപ്പി(Digital Rupee) ഇന്ന് വിപണികളിൽ എത്തും. മൊത്ത വ്യാപാര വിഭാഗത്തിൽ ഡിജിറ്റൽ റുപ്പിയുടെ ആദ്യ പൈലറ്റ് അഥവാ ടെസ്റ്റിംഗാണ് ഇന്ന് ആരംഭിക്കുന്നത്. ബോണ്ട് പോലുള്ള ഗവൺമെൻ്റ് സെക്യൂരിറ്റി ഇടപാടുകളിലാണ് ഇത് ആദ്യമായി അവതരിപ്പിക്കുക. ഇന്ത്യയുടെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട കറൻസിയെന്നാണ് ഇ റുപ്പിയെ വിശേഷിക്കപ്പെടുന്നത്.
സ്റ്റേറ്റ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ, ബാങ്ക് ഓഫ് ബറോഡ, യൂണിയൻ ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ, എച്ച്ഡിഎഫ്സി ബാങ്ക്, ഐസിഐസിഐ ബാങ്ക്, കൊട്ടക് മഹീന്ദ്ര ബാങ്ക്, യെസ് ബാങ്ക്, ഐഡിഎഫ്സി ഫസ്റ്റ് ബാങ്ക്, എച്ച്എസ്ബിസി എന്നീ ഒമ്പത് ബാങ്കുകളെ പൈലറ്റിൽ പങ്കാളികളാക്കാൻ കണ്ടെത്തിയതായി ആർബിഐ അറിയിച്ചു.
ഇന്ത്യയുടെ ഔദ്യോഗിക ക്രിപ്റ്റോ കറൻസിയെന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന CBDC ക്ക് കൂടുതൽ കരുത്ത് പകരുന്നതായിരിക്കും ഇ റുപ്പി. ഇ-ആർ പൈലറ്റിന്റെ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദാംശങ്ങൾ തക്കസമയത്ത് അറിയിക്കുമെന്നും അറിയിച്ചു. 2022 ഒക്ടോബർ 7-ന്, നിർദ്ദിഷ്ട ഉപയോഗ കേസുകൾക്കായി ഡിജിറ്റൽ റുപ്പിയുടെ പൈലറ്റ് ലോഞ്ചുകൾ ഉടൻ ആരംഭിക്കുമെന്ന് ആർബിഐ പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു.
ഇ റുപ്പി ഉപയോഗിക്കുന്നത് ഇൻ്റർ ബാങ്ക് മാർക്കറ്റിനെ കൂടുതൽ കാര്യക്ഷമമാക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നതായി റിസർവ്വ് ബാങ്ക് വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ആദ്യ ഘട്ടത്തിലെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ വിലയിരുത്തി വരും ഘട്ടത്തിലെ പ്രവർത്തനങ്ങളും രാജ്യാന്തക സേവനങ്ങളും ക്രമീകരിക്കുമെന്നും അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഒരു അക്കൗണ്ട് അധിഷ്ഠിത സംവിധാനത്തിന് CBDC-യുടെ എല്ലാ ഉടമകളുടെയും ബാലൻസുകളുടെയും ഇടപാടുകളുടെയും രേഖകൾ പരിപാലിക്കേണ്ടതുണ്ട്, കൂടാതെ പണ ബാലൻസുകളുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം സൂചിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യും. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ഇടനിലക്കാരൻ ഒരു അക്കൗണ്ട് ഉടമയുടെ ഐഡന്റിറ്റി പരിശോധിക്കും. ഈ സംവിധാനം സിബിഡിസി-ഡബ്ല്യുവിന് പരിഗണിക്കാമെന്ന് ആർബിഐ അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ആർബിഐയുടെ പരിഗണനയിൽ CBDC-കളുടെ ഇഷ്യൂസിനും മാനേജ്മെന്റിനുമായി രണ്ട് മോഡലുകളുണ്ട് - നേരിട്ടുള്ള മോഡൽ (സിംഗിൾ-ടയർ മോഡൽ), പരോക്ഷ മോഡൽ (ടു-ടയർ മോഡൽ). ഡയറക്ട് മോഡലിൽ, ഇഷ്യൂ, അക്കൗണ്ട്-കീപ്പിംഗ്, ട്രാൻസാക്ഷൻ വെരിഫിക്കേഷൻ എന്നിങ്ങനെ ഡിജിറ്റൽ രൂപ സംവിധാനത്തിന്റെ എല്ലാ വശങ്ങളും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം സെൻട്രൽ ബാങ്കിനായിരിക്കും.
സെൻട്രൽ ബാങ്കും മറ്റ് ഇടനിലക്കാരും (ബാങ്കുകളും മറ്റേതെങ്കിലും സേവന ദാതാക്കളും) ഓരോരുത്തരും അവരവരുടെ റോളുകൾ വഹിക്കുന്ന ഒന്നായിരിക്കും പരോക്ഷ മാതൃക.