മാരക്‌സ്‌ രോഗം (Mareks Disease)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങളില്‍ രോഗം ബാധിച്ചവയുടെ നാഡികള്‍ തളരുന്നതു മൂലം ആരോഗ്യമില്ലാതെ ക്ഷീണിച്ച്‌ കാണപ്പെടുന്നു. വലിയവയില്‍ ഒരു കാല്‍ മുമ്പോട്ടും ഒരു കാല്‍ പിന്‍പോട്ടും വച്ചിരിക്കുക, തല ഒരു വശത്തേക്ക്‌ ചരിച്ച്‌ പിടിക്കുക, ചിറകുകള്‍ തൂങ്ങി ക്ഷീണിച്ച്‌ കാണപ്പെടുക.
കാരണം: വൈറസ് മൂലം രോഗം ബാധിച്ചവയില്‍നിന്നും വായുവിലൂടെയും മറ്റ്‌ കോഴികള്‍ക്ക്‌ രോഗം പകരാവുന്നതാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ഹാച്ചറിയില്‍നിന്നുതന്നെ വാക്‌സിന്‍ നല്‍കി വരുന്നു. കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങളെ വാങ്ങുമ്പോള്‍ മാരക്‌സ്‌ വാക്‌സിന്‍ നല്‍കിയിട്ടുണ്ടോ എന്നുറപ്പുവരുത്തണം.
ലിംഫോയിഡ്‌ ലൂക്കോസിസ്‌ (Lymphoid Leukosis or Avian Leukosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: മാരക്‌സ്‌ രോഗത്തിന്റെ വകഭേദമാണ്‌ ഈ രോഗം. Sarcoma എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. വയര്‍ വലുതാവുക, പെന്‍ഗ്വിന്‍പക്ഷിയെപ്പോലെ പ്രത്യേക രീതിയില്‍ കോഴികള്‍ ഇരിക്കുക, കാഷ്‌ഠം ലൂസായി പോകുന്നു. കാലുകള്‍ക്ക്‌ തളര്‍ച്ച, ആന്തരികാവയവ പരിശോധനയില്‍ കരള്‍, വൃക്ക, പ്ലീഹ മുതലായവയ്‌ക്ക്‌ ക്രമത്തിലധികം വലിപ്പവും മുഴകളും കാണുക.
കാരണം: ഇത്‌ ഒരുതരം വൈറസ്‌ബാധ മൂലമാണ്‌. വൈറസ്‌ബാധ മുട്ടയില്‍ക്കൂടിയും രോഗം ബാധിച്ച കോഴിയില്‍നിന്നും പകരുന്നു.
പ്രതിരോധം മാര്‍ഗ്ഗം: ഇതിന്‌ ഫലപ്രദമായ ചികില്‍സ ഇല്ല.
ലീച്ചി (Leechi) മഹോദരം
ലക്ഷണങ്ങള്‍: വൈറസ് മൂലം വയറില്‍ വെള്ളം കെട്ടുക.
കാരണം: തീറ്റയില്‍ പൂപ്പല്‍, വിഷം, കൂടിയ തോതില്‍ ഉപ്പ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: സോഡാക്കാരം ഡോക്‌ടറുടെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം കുറഞ്ഞ അളവില്‍ തീറ്റയില്‍ നല്‍കുക. (സാധാരണഗതിയില്‍ 50 കി.ഗ്രാം തീറ്റയില്‍ 25 ഗ്രാം മാത്രം.)
കോഴിവസന്ത
ലക്ഷണങ്ങള്‍: ന്യൂകാസില്‍ (New Castle), റാണിക്കെറ്റ്‌ (Rankhet) എന്നീ പേരുകളിലും അറിയപ്പെടുന്നു. റാണിക്കെറ്റ്‌ എന്ന സ്ഥലത്തു കണ്ടെത്തിയ ഈ രോഗം മരണത്തിന്റെ മാലാഖ (Angel of death) എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. നൂറു ശതമാനവും മരണസാധ്യതയുണ്ട്‌. ചുണ്ണാമ്പുനിറത്തില്‍ വെള്ളംപോലുള്ള വയറിളക്കം. കഴുത്ത്‌ പിരിക്കുക, ശ്വസനത്തിനു തടസ്സം, കൂട്ടത്തില്‍നിന്ന്‌ അകന്നുമാറി തൂങ്ങിയിരിക്കുക,
മൂക്കില്‍നിന്ന്‌ സ്രവം വരി, കൊക്ക്‌ പകുതി തുറന്ന്‌ ശ്വാസമെടുക്കക, തീറ്റക്കുറവ്‌.
കാരണം : വായുവിലൂടെയും കാഷ്‌ഠം, മൂക്കിലെ സ്രവം ഇവയിലൂടെയും പടര്‍ന്നുപിടിക്കും.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: 7-ാം ദിവസം ലെസോട്ടോ വാക്‌സിന്‍ നല്‍കുക. ആവശ്യമെങ്കില്‍ 21-ാം ദിവസം ആവര്‍ത്തിക്കുക.
ഇന്ഫക്ഷ്യസ് ബര്‍സല്‍ (Infectious Bursal) or Gum baro
ലക്ഷണങ്ങള്‍: IBD എന്ന്‌ ചുരുക്കപ്പേര്‌. 5 മുതല്‍ 60% വരെ മരണപ്പെടാം. പച്ച നിറത്തില്‍ കാഷ്‌ഠിക്കുക, തൂങ്ങി നില്‍ക്കുക, ശരീരത്തിന്റെ രോഗപ്രതിരോധശേഷി തീര്‍ത്തും നഷ്‌ടപ്പെടുന്നതായി കണ്ടുവരുന്നു.
കാരണം: വൈറസ് മൂലം തീറ്റയിലൂടെയും വെള്ളത്തിലൂടെയും പകരാം. പേരന്റ്‌ സ്റ്റോക്കിന്‌ നിര്‍ദ്ദിഷ്‌ട വാക്‌സിന്‍ നല്‍കിയിട്ടില്ലെങ്കില്‍ ആ മുട്ടയിലുണ്ടാകുന്ന കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ക്കു രോഗം വരാവുന്നതാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: 14-നോ 16-നോ ഇടയ്‌ക്കുള്ള ദിവസം IBD വാക്‌സിന്‍ നല്‍കുക. 28-ാം ദിവസം ആവശ്യമെങ്കില്‍ ആവര്‍ത്തിക്കുക. ലിറ്റര്‍ മാറ്റി പാത്രങ്ങളും മറ്റും ഉടനടി വൃത്തിയാക്കുക.
ഇന്ഫക്ഷ്യസ് കൊറൈസ (Infectious Coryza)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: തണുപ്പുകാലത്ത്‌ അധികവും പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. മൂക്കില്‍നിന്നും കണ്ണില്‍നിന്നും ഒരു സ്രവം വെള്ളംപോലെ ഒഴുകുന്നു. കണ്ണുകള്‍ ചുവന്നും ചിലപ്പോള്‍ പോളകള്‍ ഒട്ടിച്ചേര്‍ന്നും ഇരിക്കും. കൊക്ക്‌ പകുതി തുറന്ന്‌ ശ്വാസമെടുക്കുന്നത്‌ പ്രയാസത്തോടെ ആയിരിക്കും. മുഖം വീര്‍ക്കും. കാഷ്‌ഠത്തിന്‌ സാധാരണയല്ലാത്ത ദുര്‍ഗന്ധം.
കാരണം: ബാക്‌ടീരിയ മൂലം പടര്‍ന്നുപിടിക്കുവാന്‍ സാധ്യത, കൂട്‌ വൃത്തിയായി സൂക്ഷിച്ചില്ലെങ്കില്‍ മറ്റ്‌ കോഴികള്‍ക്കും വരാവുന്നതാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: 25% വീര്യമുള്ള ബോറിക് ആസിഡുകൊണ്ട്‌ കണ്ണുകള്‍ തുടയ്ക്കുക. Streptomycin, Sulphadimidine തുടങ്ങിയ മരുന്നുകള്‍ ഡോക്‌ടറുടെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം ഉപയോഗിക്കുക.
ഇന്ഫക്ഷ്യസ് ബ്രോങ്കൈറ്റീസ്‌ (InfectiousBronchitis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: 40% വരെ മരണപ്പെടാറുണ്ട്‌. കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങളില്‍ തുമ്മല്‍, ശ്വാസംമുട്ടല്‍, ചുമ, വായ്‌ തുറന്നു പിടിക്കുക, മൂക്കില്‍നിന്ന്‌ സ്രവം വരിക, വീക്കമുള്ള കണ്ണുകള്‍, ചെവിയോട്‌ ചേര്‍ന്നുപിടിച്ച്‌കുഞ്ഞുങ്ങളെ ശ്രദ്ധിച്ചാല്‍ പടപടമിടിപ്പ്‌ വ്യക്തമായി കേള്‍ക്കാം. വലിയവയില്‍-തുമ്മല്‍, ചീറ്റല്‍, മൂക്കില്‍നിന്ന്‌ സ്രവം വരിക. ഇന്ഫക്ഷ്യസ് കൊറൈസ്‌ പോലെ മുഖത്ത്‌ വീക്കം ഉണ്ടാകുന്നില്ല.
കാരണം: വൈറസ് മൂലം വായുവഴി പകരാം.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: കോഴികള്‍ക്ക്‌ ആവശ്യത്തിനു സ്ഥലം നല്‍കി തിങ്ങിക്കൂടല്‍ ഒഴിവാക്കുക. ആന്റിബയോട്ടിക്‌ ഔഷധപ്രയോഗം രോഗം ഒരു പരിധിവരെ തടയുന്നതാണ്‌.
പുല്ലോറം രോഗം (Pullorum Disease)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പുല്ലോറം രോഗം അഥവാ ബാസിലറി വൈറ്റ്‌ ഡയേറിയ അല്ലെങ്കില്‍ ഫൗള്‍ ടൈഫോയിഡ്‌ (Fowl Typhoid). ഏവിയന്‍ ലൂക്കോസിസ്‌ കോംപ്ലക്‌സ്‌ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ രോഗ ശ്യംഖലയെ രണ്ടായി തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. മാരക്‌സ്‌ രോഗവും ലൂക്കോസിസ്‌ രോഗവും ഇതിന്റെ വകഭേദമാണ്‌. തണുപ്പ്‌ കൂടുതല്‍ ഉള്ളതുപോലെ കൂട്ടംകൂടി നില്‍ക്കുക. വെള്ളനിറത്തിലോ, തവിട്ടുനിറത്തിലോ വയര്‍ ഇളകുക, മലദ്വാരത്തിനു ചുറ്റും തൂവലുകളില്‍ കാഷ്‌ഠം പറ്റിപ്പിടിക്കുക, കൂടുതല്‍ ദാഹിക്കുന്നതുപോലെ തോന്നുക, ശ്വാസമെടുക്കുവാന്‍ വിമ്മിട്ടപ്പെടുക, തീറ്റ തിന്നുന്നത്‌ കുറയുക.
കാരണം: സാള്‍മൊണല്ലാ പുള്ളോറം (Salmonella Pullorum) എന്ന ബാക്‌ടീരിയ മൂലം മുട്ടയില്‍ക്കൂടി പകരുന്നു. രോഗം ബാധിച്ച കുഞ്ഞുങ്ങളിലൂടെയും പകരും.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: സള്‍ഫാഡയസിന്‍, ക്ലോറംഫനിക്കോള്‍ ഇവയില്‍ ഒന്ന്‌ ഡോക്‌ടറുടെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം ഉപയോഗിക്കുക.
കോഴിവസൂരി (Fowl Pox or Aviae Pox)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പൂവ്‌, താട, തല എന്നീ ഭാഗങ്ങളില്‍ പൊങ്ങലുകള്‍ കാണും. കണ്‍പോളകളില്‍ പഴുപ്പ്‌, വായില്‍ പാടപോലെ സ്രവം കാണുന്നതിനാല്‍ ശ്വാസതടസ്സം ഉണ്ടാകും. കണ്ണിലും വായിലും പരുക്കള്‍ വന്നാല്‍ തീറ്റ തിന്നുവാന്‍ സാധിക്കില്ല.
കാരണം: വൈറസ് മൂലം മുറിവുകളിലൂടെ പകരും. കൊതുകുകള്‍, കീടങ്ങള്‍ ഇവ ഈ രോഗകാരികളായ വൈറസുകളെ വഹിക്കുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ഈ രോഗം വാക്‌സിനേഷന്‍ നല്‍കി ഫലപ്രദമായി നിയന്ത്രിക്കാം.
ഫൗള്‍ കോളറ (fowl Cholera)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പച്ച കലര്‍ന്ന മഞ്ഞനിറത്തില്‍ കാഷ്‌ഠിക്കുക, സന്ധികള്‍, താട, പൂവ്‌ ഈ ഭാഗങ്ങള്‍ നീരുവന്ന്‌ വീര്‍ക്കുക. ശ്വാസംമുട്ടല്‍, അധികം ദാഹിക്കുന്നതുപോലെ കാണപ്പെടുക.
കാരണം: ബാക്‌ടീരിയ മൂലം, നല്ല രീതിയിലുള്ള പരിചരണമില്ലായ്‌മ രോഗം പരത്തുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ക്ലോറോം ഫെനിക്കോള്‍, സ്‌ട്രെപ്‌റ്റോമൈസിന്‍ തുടങ്ങിയ സള്‍ഫാ ഇനത്തില്‍പ്പെട്ട മരുന്ന് വെള്ളത്തില്‍ ചേര്‍ത്ത്‌ നല്‍കുക.
സി.ആര്‍.ഡി (Chronic Respiratory Disease)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: സി.ആര്‍.ഡി. അഥവാ എയര്‍ സാക്‌ ഡിസീസ്‌, ഈ രോഗം വന്നാല്‍ മറ്റു രോഗങ്ങളും ചേര്‍ന്ന്‌ സങ്കീര്‍ണ്ണമാവുന്നു. ചുമ, തുമ്മല്‍, വിമ്മിട്ടം, ശ്വസിക്കുമ്പോള്‍ കുറുകള്‍ശബ്‌ദം പുറപ്പെടുക, മൂക്കില്‍നിന്നും ജലം വരി, കണ്ണുനീരു വന്ന്‌ വീര്‍ക്കുക, കാഷ്‌ഠത്തിന്‌ ചിലപ്പോള്‍ പച്ചനിറം കണ്ടേക്കാം.
കാരണം: മൈക്കോപ്ലാസ്‌മ ഗാലിസെപ്‌റ്റിക്കം (Mycoplasma Gallisepticum) എന്ന അണുജീവി മൂലം. കോഴികളില്‍ ആരോഗ്യം കുറയുമ്പോള്‍ അധികവും രോഗം പിടിപെടുന്നു. വായുവിലൂടെയും, രോഗം ബാധിച്ച കോഴികള്‍ വഴിയും കോഴിമുട്ടകള്‍ വഴിയും രോഗബാധ ഉണ്ടാകാം. കൂട്ടിലെ അതിയായ ചൂട്‌, തണുപ്പ്‌, ഈര്‍പ്പം മുതലായവ രോഗം പടരുവാന്‍ ഇടയാക്കുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ഓറിയോമൈസിന്‍ ടെറാമൈസിന്‍, ടെട്രൈസൈക്ലിന്‍ തുടങ്ങിയ മരുന്നുകള്‍ ഉപയോഗിച്ചു വരുന്നു. Tiamutin, Tylosin ഇവയും ഉപയോഗിക്കുന്നു.
ഉംഫലൈറ്റിസ്‌ (Omphalitis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: നേവല്‍ ഇന്‍ഫെക്‌ഷന്‍ (Nevel Infection) മഷിചിക്‌ ഡിസീസ്‌ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ ക്ഷീണിച്ച്‌ അവശരായി ബള്‍ബിനു ചുറ്റും കൂടിനില്‍ക്കും. പൊക്കിള്‍ പരിശോധിച്ചാല്‍ പഴുത്തിരിക്കും.
കാരണം: വിരിഞ്ഞു കഴിഞ്ഞ കോഴിക്കുഞ്ഞിന്റെ പൊക്കിള്‍ ശരിയായി അടയാതെ അണുജീവികള്‍ കടന്ന്‌ പൊക്കിള്‍ പഴുക്കുന്നതുമൂലം ഉണ്ടാകുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: വൃത്തിയില്ലാത്ത ഹാച്ചറി മാനേജ്‌മെന്റ്‌ ഇന്‍ക്യുബേറ്റര്‍ വൃത്തിയാക്കി അണുനശീകരണം നടത്തുക. സാധാരണഗതിയില്‍ രോഗം ബാധിച്ചവ ഉല്‍പ്പാദനക്ഷമത പുലര്‍ത്താത്തിനാല്‍ ചികില്‍സ നല്‍കാറില്ല.
ബ്രൂഡന്‍ ന്യൂമോണിയ (Brooder Pneumonia) അഥവാ ആസ്‌പര്‍ ജിലോസിസ്‌ (Aspergillosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കണ്ണുകള്‍ ചലം നിറഞ്ഞ്‌ വീങ്ങിയിരിക്കും. ചുണ്ടുകള്‍ പിളര്‍ത്തി ശ്വസിക്കുന്നതിന്‌ വിഷമിക്കും. കണ്ണുകള്‍ ജ്വലിക്കുന്നതുപോല ചിലപ്പോള്‍ തോന്നും.
കാരണം: ഫംഗസ്‌ മൂലം. പഴകിയ പൂപ്പല്‍ നിറഞ്ഞ തീറ്റ, ലിറ്റര്‍ ഇവ വഴി രോഗം പകരുന്നു. ഈര്‍പ്പവും ചൂടും ഈ രോഗം പടരുന്നതിന്‌ കാരണമാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: കോഴികളെ ബ്രൂഡറിനുള്ളില്‍ തിക്കിയിടരുത്‌. പൂപ്പല്‍ ബാധിച്ച ലിറ്ററും തീറ്റയും മാറ്റുക. ട്രൈക്കോമൈസിന്‍ ഒരു പരിധിവരെ ഫലപ്രദമാകുന്നു.
അഫ്‌ളാ വിഷബാധ (Aflatoxicosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ മുകളിലേക്ക്‌ നോക്കി ചുണ്ടുകള്‍ പിളര്‍ത്തി വിഷമിച്ച്‌ ശ്വസിക്കുന്നതായി കാണാം. ഇത്‌ പ്രധാനമായും കരളിനെ ബാധിക്കുന്നു. തീറ്റ തിന്നുന്നത്‌ കുറവ്‌. കരള്‍വീക്കം കാണാം. അതിയായ വേദന അനുഭവിക്കുന്നതുപോലെ കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ വിഷമിക്കുന്നതു കാണാം.
കാരണം: ഫംഗസ്‌ മൂലം. തീറ്റയില്‍ ചേര്‍ക്കുന്ന പിണ്ണാക്കില്‍നിന്നാണ്‌ ഈ വിഷബാധ ഉണ്ടാകുന്നത്‌. പ്രത്യേകിച്ച്‌ നനഞ്ഞതും പഴകിയതുമായ തീറ്റയില്‍ ഇതു പ്രത്യക്ഷമാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: പഴകിയ തീറ്റ മാറ്റുക. വൈറ്റമിന്‍ എ, കെ ഇവ കലര്‍ന്ന ജലം കുടിക്കുവാന്‍ നല്‍കുക. തീറ്റയില്‍ സെലിനിയം ചേര്‍ക്കുന്നത്‌ നല്ലതാണ്‌. ലിവര്‍ ടോണിക്‌ നല്‍കുക.
രക്താതിസാരം (Coccidosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കാഷ്‌ഠത്തില്‍ രക്തം കാണപ്പെടുന്നത്‌ പ്രഥമ ലക്ഷണം. പൂവും താടയും വരണ്ടുണങ്ങി വിളര്‍ത്തു കാണപ്പെടുന്നു. തളര്‍ന്നു തൂങ്ങിയ ചിറകുകള്‍, കണ്ണുകള്‍ അടച്ച്‌ കൂട്ടംകൂടി തൂങ്ങി നില്‍ക്കുക. തീറ്റതിന്നുന്നതില്‍ കുറവ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: സള്‍ഫാ ഡയാസിന്‍, സൊളിന്‍ തുടങ്ങിയ ഔഷധങ്ങള്‍ തീറ്റയിലോ ജലത്തിലോ കൊടുക്കുക.
സഡന്‍ ഡെത്ത്‌ സിന്‍ഡ്രോം (Sudden Death Syndrome-S.D.S.)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: മൂന്നു മുതല്‍ അഞ്ച്‌ വരെ ആഴ്‌ചകളില്‍ കോഴികളില്‍ പെട്ടെന്നുള്ള മരണം കാണപ്പെടുന്നു. കോഴികളിലെ ഹൃദ്രോഗമായി ഇത്‌ അറിയപ്പെടുന്നു. സാധാരണഗതിയില്‍ ചികില്‍സയ്‌ക്ക്‌ സമയം ലഭിക്കാറില്ല. നല്ല വളര്‍ച്ചയുള്ള കോഴികളുടെ പെട്ടെന്നുള്ള മരണമാണ്‌ ലക്ഷണം. ആന്തര പരിശോധനയില്‍ വൃക്ക, ശ്വാസകോശം, ഹൃദയപേശികള്‍ തുടങ്ങിയവയില്‍ രക്തസ്രാവം. തീറ്റ തിന്നാലുടനെ പിടഞ്ഞു മരിക്കാറുണ്ട്‌.
കാരണം: സോഡിയം, പൊട്ടാസ്യം അപര്യപ്‌തതയും. കൂട്ടില്‍ വായു സഞ്ചാരമില്ലാത്തതും രോഗകാരണമായി കരുതപ്പെടുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ബി-കോംപ്ലക്‌സ്‌, ബയോട്ടിന്‍ വൈറ്റമിനുകള്‍ ധാരാളം നല്‍കുക. തീറ്റയുടെ അളവ്‌ കുറയ്‌ക്കുക.
അസൈറ്റീസ്‌ (Ascites)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കരള്‍, വൃക്ക, ഹൃദയം ഇവയില്‍ രോഗലക്ഷണങ്ങള്‍ കാണാം. ഉദരഭാഗത്ത്‌ ദ്രാവകം കെട്ടിനിന്ന്‌ കോഴികള്‍ ചത്തുപോകുന്നു.
കാരണം: തീറ്റയില്‍ അശാസ്‌ത്രീയമായ രീതിയില്‍ ചേര്‍ത്തിരിക്കുന്ന കൊഴുപ്പില്‍നിന്നുണ്ടാകുന്ന വിഷബാധയാണ്‌ കാരണമെന്നു കരുതുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: തീറ്റ മാറ്റിനല്‍കുക. വൈറ്റമിന്‍ സംയുക്തങ്ങള്‍ നല്‍കുക.
ഇ-കോളി (E-Coli) അഥവാ കോളി ബാസിലോസിസ്‌ (Coli Basilosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പത്ത്‌ ദിവസത്തില്‍ താഴെയുള്ളവയെ അധികം ബാധിക്കുന്നു. തൂവലുകള്‍ വിടര്‍ന്ന്‌ ക്ഷീണിച്ച്‌ ഉറക്കം തൂങ്ങി നില്‍ക്കുക, കൊക്കില്‍ പശപോലെ ഒരു ദ്രാവകം പറ്റിച്ചേര്‍ന്നിരിക്കുന്നു, വെള്ളം, തീറ്റ ഇവ എടുക്കുന്നതില്‍ കുറവു വരിക തുടങ്ങിയവ. കുടലിനെ ബാധിക്കുമ്പോള്‍ ഭാരം കുറയും. വായു അറകളെ ബാധിക്കുമ്പോള്‍ ചുമ, കുറുകല്‍ ഇവ അനുഭവപ്പെടാം. ബാക്‌ടീരിയ മൂലം ഹൃദയത്തിന്റെ ബാഹ്യാവരണത്തിനും കുടലിനും വീക്കമുണ്ടാകുന്നതിനായി ആന്തരിക പരിശോധനയില്‍ കാണാം.
കാരണം: പരിസരശുചീകരണം ഇല്ലാത്തതുകൊണ്ടും പകരാം.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: നല്ല പരിചരണം കൊടുക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. ഓറിയോ മൈസിന്‍ ഫുറസോളിഡോണ്‍ മുതലായവ ഫലപ്രദമാണ്‌.
പാരാടൈഫോയിഡ്‌ (Para Typhoid)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പുള്ളോറം രോഗത്തിനോട്‌ ലക്ഷണങ്ങളില്‍ സാമ്യം.
കാരണം: സാള്‍ മൊണല്ലാ അണുതന്നെ രോഗകാരി.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ചികില്‍സ പുള്ളോറം ഡിസീസിന്റേതുതന്നെ
കോഴി ക്ഷയരോഗം (Avian Tuberculosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: ഉറക്കംതൂങ്ങി നില്‍ക്കുക, മഞ്ഞയോ പച്ചയോ കലര്‍ന്ന കാഷ്‌ഠം പോവുക, മുടന്തി നടക്കുക മുതലായവ ലക്ഷണങ്ങള്‍
കാരണം: ബാക്‌ടീരിയ.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: രോഗം ബാധിച്ചവയെ നശിപ്പിക്കുക, അണുനശീകരണം നടത്തുക എന്നിവയാണ്‌ ഫലപ്രദമായ മാര്‍ഗ്ഗം.
സാംക്രമിക വിറയല്‍ബാധ (Avian Encephalo Myelitise)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: മൂന്നാഴ്‌ച വരെ പ്രായമുള്ളവയെ സാധാരണ ബാധിക്കുന്നു. തല, കഴുത്ത്‌, വാല്‍, മറ്റ്‌ ശരീരഭാഗങ്ങള്‍ മുതലായവ വിറയ്‌ക്കുന്നു. ഉറയ്‌ക്കാത്ത കാല്‍വെപ്പ്‌ മുതലായവ ലക്ഷണങ്ങള്‍.
കാരണം: വൈറസ് മൂലമാണ്‌ രോഗം പകരുന്നത്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ആന്റിബയോട്ടിക്‌ ഫലപ്രദമാണ്‌. വൈറ്റമിന്‍ മിശ്രിതം ധാരളം നല്‍കുക.
സാംക്രമിക സന്ധിവീക്കം (Infectious Synovitis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പച്ചനിറത്തില്‍ കാഷ്‌ഠിക്കുക, ക്ഷീണിച്ചു തളര്‍ന്നുപോലെ കാണു, മുടന്തി നടക്കുക, സന്ധികളില്‍ നീരുവന്നു വീര്‍ക്കുക തുടങ്ങിയവയാണ്‌ ബാക്‌ടീരിയ മൂലമുണ്ടാകുന്ന ഈ രോഗത്തിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍.
കാരണം: ബാക്‌ടീരിയ
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ടൈലോസിന്‍ തുടങ്ങിയ ആന്റിബയോട്ടിക്കുകള്‍ വെള്ളത്തിലൂടെ നല്‍കുക.
ബ്ലൂ-കോംബ്‌ രോഗം (Blue-Comb Disease)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: ഏവിയന്‍ മോണോസൈറ്റോസിസ്‌, നോണ്‍സ്‌പെസിഫിക്‌ ഇന്‍ഫെക്ഷ്യസ്‌ എന്ററൈറ്റിസ്‌ എന്നീ പേരുകളിലും അറിയപ്പെടുന്നു. പൂവ്‌, താട തുടങ്ങിയവയ്‌ക്ക്‌ ഇരുണ്ട നീല നിറം. വെളുത്ത നിറത്തില്‍ അത്യന്തം ദുര്‍ഗന്ധത്തോടുകൂടിയ വയറിളക്കം, കാലുകള്‍ ചുക്കിച്ചുളുങ്ങി ഇരിക്കുക മുതലായവ ലക്ഷണങ്ങള്‍.
കാരണം: ബാക്‌ടീരിയ മൂലം ഉണ്ടാകുന്നതായി അമുമാനിക്കപ്പെടുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: വൈറ്റമിന്‍ മിശ്രിതം, ആന്റിബയോട്ടിക്കുകള്‍ ഇവ ജലത്തിലൂടെ നല്‍കുന്നു.
ഏവിയന്‍ നെഫ്രോസിസ്‌ (Avian Nefrosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: തൂവലുകള്‍ വിടര്‍ത്തി, തൂങ്ങിനില്‍ക്കുക, വെളുത്ത നിറത്തില്‍ വെള്ളംപോലെ കാഷ്‌ഠിക്കുക, മലദ്വാരത്തില്‍ കൂടെക്കൂടെ കൊത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുക, വിറയല്‍മൂലം താളം തെറ്റി നടക്കുക, മലദ്വാരത്തില്‍ കാഷ്‌ഠം പറ്റിപ്പിടിച്ച്‌ വൃത്തികേടായിരിക്കുക.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: പ്രത്യേക ചികില്‍സ ഇല്ല. ശുചീകരണപ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നല്ല രീതിയില്‍ നടത്തുക.
ബംബിള്‍ ഫൂട്ട്‌ (Bumble foot)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: മുടന്തി നടക്കുക, പാദം നീരു വന്ന്‌ വീര്‍ക്കുക.
കാരണം: സ്‌ട്രെപ്‌റ്റോകോക്കസ്‌, സ്റ്റഫൈലോ കോക്കസ്‌ തുടങ്ങിയ അണുജീവികള്‍മൂലം ആണിപോലുള്ള വസ്‌തുക്കള്‍ കാലില്‍ തറയ്‌ക്കുന്നതു മൂലമുണ്ടാകുന്ന മുറിവിലൂടെ അണുബാധ ഉണ്ടാകുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: അണുനാശിനികൊണ്ട്‌ മുറിവ്‌ കഴുകി വൃത്തിയാക്കുക. സള്‍ഫാ ഓയിന്‍മെന്റ്‌ പുരട്ടുക.
ഫാറ്റിലിവര്‍ സിന്‍ഡ്രോം
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കരള്‍ വലുതായി ചിലപ്പോള്‍ പൊട്ടുന്നു. 4 മുതല്‍ 6 ആഴ്‌ച വരെയുള്ള കോഴികളില്‍ ബാധിക്കുന്നു.
കാരണം: ഉയര്‍ന്ന ചൂട്‌, മാംസ്യക്കമ്മിയുള്ള തീറ്റ എന്നിവ കാരണങ്ങള്‍.
ബോട്ടുലിസം (Limber Neck)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: വിഷബാധ എന്നു പറയും. ഉന്മേഷമില്ലാതെ ഉറക്കം തൂങ്ങി നില്‍ക്കും. കഴുത്ത്‌ പൊക്കിപ്പിടിക്കുവാന്‍ വിഷമിക്കുന്നു. വെള്ളം പോലെ കാഷ്‌ഠം പോകും. ശരീരം തളര്‍ന്ന്‌ പിടഞ്ഞു മരിക്കും.
കാരണം: ക്ലോസ്‌ട്രിഡിയം ബോട്ടുലീനം എന്ന അണുജീവി ഉല്‍പ്പാദിപ്പിക്കുന്ന വിഷം.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ചത്ത കോഴിയെ ഉടന്‍ മറവു ചെയ്യുക. തീറ്റകുഴച്ച്‌ ഇപ്‌സം സാള്‍ട്ട്‌ ചേര്‍ത്ത്‌ കൊടുക്കുക. (1 കി.ഗ്രാം 160 കോഴികള്‍ക്ക്‌) വെള്ളത്തില്‍ നല്‍കുമ്പോള്‍ 1 കി.ഗ്രാം 220 കോഴികള്‍ക്ക്‌ നല്‍കാം.
ഫേവസ്‌/വൈറ്റ്‌ കോംബ്‌
കാരണം: ഫംഗസ്‌ രോഗം മൂലം തല മുഴുവന്‍ ചെതുമ്പലുകള്‍ പിടിച്ച്‌ ശരീരത്തില്‍നിന്നും തൂവലുകള്‍ കൊഴിഞ്ഞുപോകുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: രോഗം ബാധിച്ചവയെ മാറ്റിപ്പാര്‍പ്പിക്കണം. ചത്തവയെ ഉടന്‍ മറവു ചെയ്യുക. രോഗബാധയുള്ള ഭാഗങ്ങളില്‍ ഫോര്‍മലിന്‍ ലായനി പുരട്ടുക.
ഹെലികോപ്‌ടര്‍ രോഗം
ലക്ഷണങ്ങള്‍: എത്രമാത്രം തീറ്റ തിന്നാലും വളര്‍ച്ച ഉണ്ടാകുന്നില്ല. പാന്‍ക്രിയാസ്‌ (ആഗ്നേയഗ്രന്ഥി)യുടെ പ്രവര്‍ത്തനം മന്ദീഭവിക്കുന്നു.
കാരണം: വൈറസ് ബാധ മൂലം
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: നല്ല രീതിയിലുള്ള സംരക്ഷണരീതി മാത്രം.
സ്‌പൈറോക്കീറ്റോസിസ്‌ (Avian Spirochaetosis or Tick Fever)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: പനി, മഞ്ഞയും പച്ചയും കലര്‍ന്ന നിറത്തില്‍ കാഷ്‌ഠം, ഉറക്കംതൂങ്ങി നില്‍ക്കുക, വിളര്‍ത്ത താടയും പൂവും.
കാരണം: സ്‌പൈറോക്കിറാന്‍സെറൈന എന്ന പരാദം മൂലം ആര്‍ഗസ്‌ പഴ്‌സിക്കസ്‌ (Argas Persicus) എന്ന ചെള്ളുകള്‍വഴി രോഗം പടരുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: വാക്‌സിന്‍ നല്‍കുക. രോഗം പരത്തുന്ന ചെള്ളുകളെ മാലത്തിമോണ്‍, റൊഗുവന്‍ തുടങ്ങിയവ ഉപയോഗിച്ച് നശിപ്പിക്കാം.
ചെള്ളുബാധ
ലക്ഷണങ്ങള്‍: കോഴികളെ ചെള്ള്‌, പേന്‍ തുടങ്ങിയവ മൂലം പലവിധ രോഗങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്‌. ഇറച്ചിക്കോഴികളെ അപേക്ഷിച്ച്‌ മുട്ടക്കോഴികളിലാണ്‌ ഇത്‌ രൂക്ഷമാവുക. കോഴികളില്‍ നിരന്തര ചൊറില്ലില്‍, രക്തം ഊറ്റിക്കുടിക്കുന്ന ചെള്ളുകള്‍ ആണെങ്കില്‍ കോഴികളില്‍ അതിയായ ക്ഷീണം കാണും.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: കോഴികളിലെ ചെള്ള്‌, പേന്‍ തുടങ്ങിയവയെ നശിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള മരുന്നുകള്‍ ഒരു ഡോക്‌ടറുടെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം ഉപയോഗിക്കുക.
പെറോസിസ്‌ (Perosis)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: സ്ലീവ്‌ഡ്‌ ടെന്റണ്‍, ന്യൂട്രീഷണല്‍ ഡെഫിഷ്യന്‍സി സിന്‍ഡ്രോം (പോഷക കമ്മി) എന്നു അറിയപ്പെടുന്നു. കാലുകള്‍ വളയുക, സന്ധികള്‍ വീര്‍ക്കുക, തളര്‍ന്നു നടക്കുക മുതലായവ ലക്ഷണങ്ങള്‍.
കാരണം: കോളിന്‍, മാംഗനീസ്‌ തുടങ്ങിയ ധാതുക്കളുടെ അഭാവം മൂലം ഉണ്ടാകാം. പകരുന്നത്‌ തീറ്റയിലൂടെയും വെള്ളത്തിലൂടെയുമാണ്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: വൈറ്റമിന്‍ സംയുക്തങ്ങള്‍ ധാരാളമായി നല്‍കുക. തീറ്റയില്‍ ജീവകങ്ങളുടെയും മറ്റും കുറവുമൂലം ഉണ്ടാകുന്ന രോഗങ്ങളെ തടയുവാന്‍ AD3 Ec B12 അടങ്ങിയ പോഷക മിശ്രിതങ്ങള്‍ ജലത്തില്‍ക്കൂടി നല്‍കുക. തീറ്റ കൂടുതല്‍ കാലം സൂക്ഷിക്കുന്നതു മൂലം ജീവകങ്ങള്‍ നഷ്‌ടപ്പെടുവാന്‍ ഇടയുണ്ട്‌. ജലത്തിലൂടെ വൈറ്റമിന്‍സ്‌ നല്‍കുന്നതുമൂലം ഇവയുടെ കുറവ്‌ പരിഹരിക്കാം.
മാംസഭോജനം, തൂവല്‍കൊത്തല്‍ (Cannibalism)
കോഴികളില്‍ കണ്ടുവരുന്ന ദുശ്ശീലം തമ്മില്‍ കൊത്തി മാംസം പറിക്കുന്നതാണ്‌. തൂവലുകളും കൊത്തിപ്പറിക്കും. ചോര മറ്റുള്ളവയുടെ ദേഹത്ത്‌ പറ്റുമ്പോള്‍ അവയേയും ആക്രമിക്കുന്നു. അങ്ങനെ കോഴികള്‍ മൊത്തം ഈ ദുശ്ശീലത്തിനടിമപ്പെടുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: കോഴിക്ക്‌ ചിക്കിച്ചികയുന്ന സ്വഭാവമായതുകൊണ്ട്‌, കൂട്‌ തൂക്കി ഇടരുത്‌. ആവശ്യത്തിനു സ്ഥലം അനുവദിക്കുക. കോഴിക്കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ മേല്‍ച്ചുണ്ട്‌ ഹാച്ചറിയില്‍നിന്നുതന്നെ മുറിച്ചു കളയുന്നു. തന്മൂലം കൊത്തുമ്പോള്‍ മാംസം പറിയുന്നില്ല. കൊത്തി മുറിവേറ്റവയ്‌ക്ക്‌ പച്ചമഞ്ഞള്‍ കര്‍ഷകര്‍ സാധാരണ അരച്ചുപുരട്ടുന്നു. ശീമക്കൊന്നയില അരിഞ്ഞ്‌ കൂട്ടില്‍ വിതറുക.
വിരബാധ
ലക്ഷണങ്ങള്‍: നാടവിര, ഉരുളന്‍വിര, സിക്കന്‍വിരകള്‍ ഇങ്ങനെ മൂന്നുതരം വിരകളാണ്‌ കോഴികളില്‍ സാധാരണ കണ്ടുവരുന്നത്‌. ബ്രോയിലര്‍ക്കോഴികളെ സംബന്ധിച്ച്‌ വിരബാധ അധികം പ്രശ്‌നം ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല. തീറ്റ തിന്നുവാന്‍ മടി കാണിക്കുക, ക്ഷീണിച്ച്‌ അവശരാവുക, വയറിളക്കം, കാഷ്‌ഠത്തിന്റെ കൂടെ വിരകള്‍ പുറത്തുപോകുന്നതു കാണാം.
കാരണം: കോഴികള്‍ വിരയുടെ മുട്ടകള്‍ തിന്നാം. കാഷ്‌ഠത്തിന്റെ കൂടെ പുറത്തു വരുന്ന മുട്ടകള്‍ തീറ്റയിലോ വെള്ളത്തിലോ കലരുകയും അങ്ങനെ വിരബാധ ഉണ്ടാവുകയും ചെയ്യുന്നു.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: നാടവിരകള്‍ക്ക്‌ ഡൈസെസ്റ്റാര്‍ നല്‍കുക. ഉരുളന്‍ വിരകള്‍ക്ക്‌ പൈപ്പരസിന്‍ ഗുളികകള്‍ നല്‍കുക.
ബേര്‍ഡ്‌ ഫ്‌ളൂ (Bird Flu)
ലക്ഷണങ്ങള്‍: ഈ രോഗം ബാധിച്ചാല്‍ പനിപിടിച്ച്‌ തൂങ്ങിനില്‍ക്കുകയാണ്‌ പ്രധാന ലക്ഷണം. അതിവേഗം മരണപ്പെടും.
കാരണം: H5 N1 എന്ന വൈറസാണ്‌ കാരണം എന്നു കണ്ടുപിടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌.
പ്രതിരോധമാര്‍ഗ്ഗം: ഇന്ത്യയില്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട്‌ ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല. ഹോങ്കോങ്ങില്‍ ഇതുമൂലം ലക്ഷക്കണക്കിന്‌ കോഴികളെ കൊന്നൊടുക്കുകയുണ്ടായി. ഫലപ്രദമായ വാക്‌സിനേഷനോ മരുന്നുകളോ കണ്ടുപിടിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ല. രോഗം ബാധിച്ചവയെ കൊന്നുകളയുക.
രോഗം വന്നു ചികില്‍സിക്കുന്നതിനേക്കാള്‍ നല്ലത്‌ വരാതിരിക്കാനുള്ള മാര്‍ഗ്ഗം നോക്കുകയാണ്‌ എന്ന തത്ത്വം കോഴികള്‍ക്ക്‌ എത്രയും പ്രായോഗികമാണ്‌. കോഴികള്‍ക്ക്‌ രോഗങ്ങള്‍ വരാതിരിക്കാന്‍ എടുക്കേണ്ട പ്രതിരോധ നടപടികള്‍ താഴെ പറയുന്നവയാണ്‌:
1. കോഴികള്‍ക്ക്‌ ആവശ്യമായ പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്‌പുകള്‍ നടത്തുക.
2. സ്ഥലവും പരിസരവും വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കുക.
3. പുതിയ കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ വരുമ്പോള്‍ കോഴിക്കൂട്‌ വൃത്തിയാക്കി അണുനശീകരണം ചെയ്യുക.
4. ഉപയോഗം കഴിഞ്ഞ ലിറ്റര്‍ മാറ്റിയശേഷം കൂട്ടില്‍നിന്ന്‌ അകലെ കളയുക.
5. കോഴിക്കൂട്ടിലെ ഉപകരണങ്ങള്‍ ഇടയ്‌ക്കിടെ വൃത്തിയാക്കി അണുനശീകരണം ചെയ്യുക.
6. പുറമേനിന്ന്‌ മറ്റു പക്ഷികള്‍ കൂട്ടിനകത്തു കയറാതിരിക്കാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കുക.
7. ഈച്ച, കൊതുക്‌, പുഴു എന്നിവയെ നശിപ്പിക്കാന്‍ ഇടയ്‌ക്കിടയ്‌ക്ക്‌ മരുന്ന് തളിക്കുക
8. എലി, ചുണ്ടെലി എന്നിവയെ നശിപ്പിക്കുക. അല്ലെങ്കില്‍ അവ തീറ്റ തിന്ന്‌ വലിയ നഷ്‌ടം ഉണ്ടാക്കും.
9. ചത്ത കോഴികളെ വിദഗ്‌ധ പരിശോധനയ്‌ക്കുശേഷം കുഴിച്ചുമൂടുകയോ തീയിട്ടു നശിപ്പിക്കുകയോ ചെയ്യുക.
10. പുറമേനിന്ന്‌ ആരെയും കൂടിനകത്ത്‌ പ്രവേശിപ്പിക്കാതിരിക്കുക
11. അണുനാശിനി കലര്‍ത്തിയ വെള്ളം കോഴിക്കൂടിനു മുന്നില്‍ ഒരു ട്രേയില്‍ എപ്പോഴും കരുതിയിരിക്കണം. അതില്‍ കാലുമുക്കിയശേഷമേ അകത്തു പ്രവേശിക്കാവൂ. ഇത്‌ ഒരു കൂട്ടില്‍നിന്ന്‌ മറ്റൊരു കൂട്ടിലേക്ക്‌ രോഗം പകരുന്നത്‌ തടയുന്നതിന്‌ സഹായിക്കും.
12. എല്ലായ്‌പോഴും സമീകൃതാഹാരം നല്‍കുകയും, നല്ല പരിചരണമുറകള്‍ സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുകയാണെങ്കില്‍ കോഴികള്‍ക്ക്‌ തനതായ രോഗപ്രതിരോധശേഷി ഉണ്ടാകുന്നതാണ്‌.
13. ഏതെങ്കിലും അസുഖത്തിന്‍െറ ലക്ഷണങ്ങള്‍ കാണുകയാണെങ്കില്‍ ഉടനേ വിദഗ്‌ധ സഹായം തേടണം.
കോഴികളിലെ കണ്ണുരോഗത്തിന്
ബോറിക് ആസിഡ് വെള്ളത്തിൽ കലക്കി കണ്ണ് കഴുക്. എന്നിട്ട് Ciplox-D ഓരോ തുള്ളി (രാവിലേം വൈകിട്ടും 2 തുള്ളി വീതം) ഒഴിച്ച് കൊടുകുക.
അതല്ലങ്കിൽ ഈ പച്ച മരുന്ന് ചെയ്യുക
പഞ്ഞി വെള്ളത്തിൽ മുക്കി കണ്ണ് നല്ലതുപോലെ തുടയ്ക്കുക. കണ്ണിൻ്റെ താഴത്തെ പോള താഴേക്ക് വലിച്ച് കണ്ണു തുറക്കുക .ബഡ്സ് ഉപയോഗിച്ച് കണ്ണിലെ അഴുക്ക് നല്ലതുപോലെ ക്ലീൻ ചെയ്യുക ശേഷം പച്ചമഞ്ഞൾ നല്ലതുപോലെ അരച്ച് മുരിങ്ങയില ചാറിൽ ലയിപ്പിച്ച് ഫിൽറ്റർ ഉപയോഗിച്ച് കണ്ണിൽ ഇറ്റിച്ചു കൊടുക്കുക. സുഖം പ്രാപിക്കും